Je kent hem misschien als één van de Schuunschgreivers in Tiens Tiens of Ons Kommeere. Of je zag hem misschien al spelen in een stuk Bij’ De Vieze Gasten.

En misschien ken je hem als vrijwilliger bij Open Plaats, waar hij zich met hart en ziel voor inzette, o.a. als chauffeur en huisjournalist.

Na 25 jaar vindt hij het mooi geweest. Volgend jaar wordt hij 80, en nu wil hij het wat rustiger aan doen.

Dat afscheid als vrijwilliger kan niet onopgemerkt voorbij gaan. Daarom gaan we eens op bezoek bij Erik thuis voor een gesprek. Het werd al snel duidelijk dat zijn rijke leven niet te vatten is, nog in geen honderdduizend woorden.

Heb je altijd al vrijwilligerswerk willen doen?

Erik: “Helemaal niet! Dat was eerlijk gezegd nooit in mij opgekomen. Zelfs niet toen ik in 1996 met brugpensioen ging na de verkoop van dagblad Het Volk. Ik was niet bang dat ik me zou vervelen, want ik heb een enorme leeshonger en ook schrijven zit me in de vingers.

"Maar toen kreeg ik van Zygmunt, een oude bekende, ineens die vraag. Of ik niet vrijwillig een paar uur chauffeur wilde zijn voor de Sociale Dienst? 'Ga eens langs bij Zuster Annie,' zei hij. Tja, eens langsgaan kon geen kwaad, dacht ik.”

Annie is ook geen onbekende in de buurt…

“Inderdaad, de hele Brugse Poort kende haar als bezieler, hulpverlener en  aanspreekpunt voor vele mensen in nood. Maar toen heb ik pas echt eens met haar gesproken, en ik was direct verkocht. Sindsdien kon ik haar niets meer weigeren.

"Ik spreek hier van iemand die echt kan begeesteren! Dus ja, ik wou het wel eens proberen, één halve dag. Daarna kwam er nog een halve dag, en nog één en nog één. Ik zal Zygmunt altijd dankbaar blijven, want de 25 jaren die volgden hebben mij gemaakt tot wie ik ben.

"Veel mensen weten niet hoe vrijwilligerswerk je leven kan verrijken.”

De kringloopwinkel van Open Plaats bestaat nog maar 22 jaar. Wat gebeurde er daarvoor?

“Met de camionette haalden we toen ook al meubels en andere spullen op bij mensen die ze wilden schenken. We brachten die naar de oude meisjesschool in de Reinaertstraat, waar veel opslagruimte was. In die beginjaren was onze Sociale Dienst gevestigd in een pand in de Acaciastraat!

"Het gerief werd gesorteerd door vele vrijwilligers. Tussen de giften zat ook altijd veel gerief dat niet bruikbaar en niet meer in goede staat was. Alles wat wel bruikbaar was kreeg een specifiek schoollokaal toegewezen.

"Alle verzamelde kledij verkochten we vier keer per jaar op onze Vlooienmarkt op de speelplaats van de school (nu het Pierkespark). Op bepaalde dagen konden mensen die het nodig hadden via onze Sociale Dienst ook spulletjes gratis bekomen.”

Ik heb mij laten vertellen dat je altijd paraat stond als chauffeur

“Ja, ik werd dikwijls opgebeld om eens extra te rijden en als ik kon helpen, waarom niet? In de periodes van de kleren- en vlooienmarkten was het echt alle hens aan dek. Dan waren we wekenlang in de weer van in de vroege uurtjes tot laat in de nacht. Ik reed dan veel extra, maar hielp ook met de opbouw en afbraak.

"Als de grote tent er stond en ook de plankenvloer was gelegd, bouwden we de rekken op. Die rekken, dat waren bananendozen met vloerplanken erop! (lacht)

"Vanaf het begin probeerde ik ook orde in de boeken te krijgen. Ik was ook tekenaar en schilderde de wegwijzers en andere bordjes. Nu zouden ze dat handlettering noemen!”

Je hebt wel iets met letters en schrijven hé?

“Het begon met het alfabet en later kwam het woord. Zo kan je mijn groeiproces omschrijven. In het middelbaar volgde ik de richting druktechnieken en werd linotypist. Tijdens mijn legerdienst was ik typist en maakte ik mijn eerste tijdschriftje. Mijn collega-soldaten konden de artikels zeer smaken.

"Daarna heb ik  ongeveer 30 jaar gewerkt bij dagblad Het Volk. Ik heb de technieken zien evolueren, en werkte vooral op de Linotype en later ,ponser’ op de computer. Zoals alle linotypisten was ik erg fier op mijn werk. En ik bleef schrijven. Er is een lang reisverslag van mij in de krant verschenen en ik schreef ook voor het driemaandelijks tijdschrift van de Vriendenkring Het Volk. Daarin interviewde ik oud-medewerkers van Het Volk. Iets dat heel erg werd gewaardeerd!”

En toen je vrijwilliger werd bij Open Plaats, kan ik al raden wat er gebeurde!

“Ja, ergens in mijn achterkamer begon al snel het idee voor een nieuw tijdschriftje te groeien. Want terwijl ik spullen bij mensen ophaalde en de Sociale Dienst beter leerde kennen, bleven er veel verhalen door mijn hoofd spelen. Na veel vijven en zessen hadden we in 1997 een vijfkoppig redactieteam gevormd en brachten we een gratis nulnummer uit voor medewerkers en sympathisanten.”

Naar het schijnt heeft vzw Open Plaats haar naam daaraan te danken.

“We hadden nog geen titel voor het tijdschrift, en we riepen in dat nulnummer de lezers op om ideeën te geven voor een naam. Als letterzetter deed ik natuurlijk de vormgeving en op het voorblad had ik alvast een kadertje gemaakt voor de toekomstige naam. In dat kadertje, in dat open plekje, typte ik: ,EEN OPEN PLAATS’.  Het Nulnummer verscheen en werd verspreid. Dan volgde onze volgende redactievergadering en het eerste punt op die agenda: de titel!

"Het was Pierre Coelis die wees op dat kadertje met de woorden ,Een Open Plaats’. Ik weet nog heel goed dat hij zei: “We hebben onze titel! Dat is toch duidelijk? Zijn wij niet als Sociale Dienst een open plaats?” Volmondig was het antwoord ja!"

"Enige tijd later werd het ook de officiële naam van de vzw, maar we kwamen er nog niet echt mee naar buiten. Uiteindelijk is het 20 jaar later de ,nieuwe’ naam geworden voor onze Sociale Dienst en onze twee Kringwinkels.”

Penvriend voor het leven

Ons gesprek aan de keukentafel is heel gezellig, en Erik geeft me ook een rondleiding door zijn huis. In 1965 is hij in de Brugse Poort komen wonen. In dit huis woont hij al 49 jaar, samen met zijn vrouw Lisette. Naast de keuken, in de kamer aan de straatkant heeft hij zijn heiligdom: een bureau omringd door overvolle boekenkasten.

“Hier zie je mijn leven” zegt Erik. Een enorme verzameling van kennis, verhalen en herinneringen. Hier schreef hij zijn artikels voor Een Open Plaats, maar ook voor Ons Kommeere en nog veel meer. En hier maakte hij zijn reisverslagen en schreef hij zijn vele brieven.

“Kom”, zegt Erik, “Ik zal je iets laten zien”. Hij neemt me mee naar de tweede verdieping. Een kamer met de wanden vol kasten herbergen een goed geordende en ongelooflijk uitgebreide verzameling. Mappen en mappen vol reisverslagen, albums met zorg vormgegeven in tekst en beeld. En mappen en dozen vol brieven van de voorbije veertig jaar. Want reizen en schrijven komen samen in Eriks derde passie: correspondentie. Zijn penvrienden en -vriendinnen komen van over de hele wereld. Ze nodigden hem uit om bij hen te logeren op zijn reizen en sommigen van hen kwamen ook bij hem thuis. Daaruit zijn hechte vriendschappen ontstaan van vele decennia oud.

Je bent een wereldburger en toch ook heel erg thuis in de Brugse Poort. Hoe rijm je dat?

“Ik vind dat je iets van de wereld moet gezien hebben. Reizen is belangrijk om een open geest te houden. Anders vernauwt je blik en word je bang van alles wat anders is.

Op mijn dagelijkse wandelingen wordt ik constant begroet: door Irakezen, Turken, Somaliërs,... voor sommigen zijn dat vreemden, maar wij zijn geen vreemden voor elkaar. Er is echt contact. Ik denk dat dat vanzelf gebeurt als je een open houding hebt. Mensen voelen dat aan.

"Ook bij Open Plaats is er die open houding. Ik kom trouwens ook regelmatig ex-medewerkers tegen, die contacten zijn heel hartelijk. Respect krijg je niet door je te verbergen.

"Naast reizen zou ik iedereen ook vrijwilligerswerk aanraden. Het verruimt ook je blik. En het is goed voor een mens om iets te doen zonder dat er iets tegenover staat. Veel mensen beseffen dat niet, en ik heb dat ook pas ontdekt door het te doen.”

Ga je Open Plaats missen?

“Open Plaats is echt iets speciaals, een warme plek. Voor mij is het zelfs een soort familie geworden, een gemeenschap. Sommige vrijwilligers ken ik al van de beginjaren, ook zij zijn jaren blijven doorgaan. Door samen te werken als vrijwilliger word je vanzelf vrienden. Nu is de organisatie gegroeid, maar ik voel mij nog altijd thuis hier.

"Dus het doet mij wel wat om te stoppen, maar ik sluit die 25 jaar vrijwilligerswerk af als een gelukkig mens. Ik heb het allemaal graag gedaan. En ik zal blijven langskomen om goedendag te komen zeggen. Ik ben echt dankbaar voor die vele jaren!”

Je bent altijd welkom, Erik! Dankjewel voor je jarenlange inzet, je tomeloze enthousiasme en je gulle openhartigheid!

(BV)